rodzaje terapii

                         PLANOWANIE TERAPII DZIECI                             Z AUTYZMEM.

Pamiętam jaki miałam problem z wyborem z ćwiczeniami, wtedy nie miałam pojęcia co to: integracja sensoryczna, trening poznawczo-behawioralny, trening umiejętności społecznych, biofeedback. Dla niektórych może wydawać się to dziwne ,, co za matka nie wie co to jak ona pomogła dziecku? i jeszcze bloga pisze ''. A więc już mówię wszystkie przykłady książkowe i które wykorzystuje terapeuta przy pracy z dzieckiem ja robiłam w domu, wystarczył mi instynkt, moja kreatywność,wyobraźnia, mama,ciocia, siostry i Pani psycholog Agnieszka, która robiła wszystko aby Ania się rozwijała i aby miała kontakt z innymi, nie musiała mi wymieniać rodzaje terapii, gdyż to nie typ terapeuty, który chcę zaistnieć wiedzą przed rodzicami, ale prawdziwy psycholog o jakim marzy nie jeden rodzic( życzę wam takich wspaniałych ludzi).
Dla was, którym trudno podjąć decyzję trochę informacji o rodzajach zajęć terapeutycznych, które wykorzystywane są w edukacji i rehabilitacji dzieci z Autyzmem. 
    

Planowanie optymalnego procesu terapeutycznego dla danego pacjenta uzależnione jest od;

- stopnia nasilenia i mnogości zaburzeń charakterystycznych dla        autyzmu, utrudniających funkcjonowanie dziecka

- istnienia lub nie oraz stopnia  nasilenia zaburzeń    współwystępujących  typu agresja, autoagresja, ADHD, silne 
  stymulacje i rytuały, wybuchy złości czy płaczu, dewastacja otoczenia 

- możliwość nawiązania kontaktu z pacjentem ( werbalnego, pozawerbalnego)

- chęci nawiązania współpracy ze strony dziecka 

- potencjału poznawczego dziecka 

- możliwości logistycznych i organizacyjnych rodziny.


Im gorszy stan pacjenta podczas diagnozy, tym większa konieczność wdrążenia maksymalnie intensywnego programu terapeutycznego. Najbardziej zintensyfikowany program terapeutyczny możliwy jest do realizacji w oparciu o naukę i wychowanie w specjalnych placówkach edukacyjnych, uzupełniony o opiekę medyczną oraz terapię indywidualną i grupową w Poradni dla Osób z Całościowym Zanurzeniem Rozwoju. Dla dzieci z najmniej nasilonymi problemami lub rodzin mieszkających w dużej odległości od placówki specjalistycznej dobrą formą pomocy są konsultacje ambulatoryjne w placówce specjalistycznej. Ta opcja wymaga jednak największego nakładu pracy ze strony rodziców. Nie oznacza to,że rodzice dzieci, które mają bardziej intensywną formę terapii w placówce specjalistycznej niż opieka ambulatoryjna nie muszą ze swoim dzieckiem w domu robić nic. Nie musi, a nawet nie powinna to być ustrukturalizowana terapia, tylko pole do działania przy wspólnym z rodzicami wykonaniu wielu czynności dnia codziennego, wpólna zabawa czy inne aktywności ( sportowe ). Takie działanie powoduje, że dziecko ma dobrze zorganizowany czas wolny, utrwala nabyte umiejętności nie uciekając w rutynę czy nieużyteczne stymulacje i co istotne- buduje relacje społeczne ze swoją rodziną. 

Wyróżnia się trzy nurty terapeutyczne;

Nurt behawioralny- zakłada ściśle określoną strukturę terapii, naukę konkretnego zachowania w poszczególnych sytuacjach, bezwzględne egzekwowania  wykonywania poleceń i sowite nagradzanie preferowanego zachowania. Hasło główne w relacji terapeuta- dziecko brzmi ,,JA DECYDUJE, TY STARASZ SIĘ WYKONAĆ POLECENIE!IM CZĘŚCIEJ WYKONASZ PRAWIDŁOWO POLECENIE , TYM CZĘŚCIEJ CIĘ ZA TO WYNAGRODZĘ''

Nurt rozwojowo-stymulacyjny - główny nacisk kładzie się stymulacje poszczególnych obszarów rozwoju z zachowaniem odpowiedniej kolejności ćwiczonych funkcji i wykorzystywaniem tzn. kamieni, kroków milowych na drodze rozwoju dziecka. Sposób podejścia do pacjenta i prowadzenia z nim zajęć jest stanowczo swobodniejszy. Większą wagę przywiązuje  się tu do aktywności preferowanej przez dziecko, terapeuta mniej narzuca dziecku własną wole, ale rzadziej i mniej ewidentnie nagradza. Ten sposób prowadzenia terapii jest bardziej naturalny , zbliżony do normalnego życia i kierowanej, ale swobodnej i dość jednak spontanicznej zabawy. W relacji następuje wymiana pomiędzy dzieckiem a terapeutą: ,, RAZ TY DYKTUJESZ WARUNKI WSPÓŁPRACY, RAZ JA''. KOMPROMIS. 

Nurt relacji- jest sposobem oddziaływań całkowicie niedyrektywnych ze strony terapeuty. To terapeuta ub rodzic podąża za dzieckiem, a nie dziecko za terapeutą. Dziecko wprowadza terapeutę w swój świat, buduje w sobie poczucie bezpieczeństwa i przygotowuje się do wejścia w świat terapeuty poprzez silną relację społeczną. Potem role powinny się odwrócić. Tu hasłem jest hasło: ,, NAJPIERW TY RZĄDZISZ, POTEM JA ''

Z doświadczeń placówek specjalistycznych, które od wielu lat zajmują się terapią całościowych zaburzeń rozwoju i znają wszystkie trzy nurty wynika, że wybór koncepcji należy dostosować do nasilenia zaburzeń, temperamentu, osobowości i preferencji dziecka, temperamentu i osobowości terapeuty oraz możliwości organizacyjnych i finansowych systemu wsparcia. Dobry specjalista potrafi czerpać elementy z każdego z tych nurtów, żonglując nim w zależności od potrzeb chwili.

PONIŻEJ OPISY PROPOZYCJI TERAPEUTYCZNYCH 

Psychoedukacja- zajęcia psychoedukacyjne to połączenie zdobyczy nauk społecznych: psychologi i pedagogiki. Zajęcia polegają na realizowaniu ćwiczeń terapeutyczno-edukacyjnych wg sfer rozwojowych: naśladowanie,percepcja( wzrokowa, słuchowa, dotykowa), motoryka mała i duża, koordynacja wzrokowo ruchowa, czynności poznawcze, komunikacja. Każda ze sfer rozwojowych obejmuje ćwiczenia, które pomagają osobą opanować poszczególne umiejętności. Przeznaczone są dla osób na różnym poziomie rozwojowym. Efektem tych zajęć jest wszechstronna stymulacja rozwoju dziecka w poszczególnych sferach, niwelowanie deficytów rozwojowych, wspierania rozwoju edukacyjnego dziecka.

Treningi poznawczo-behawioralne- zajęcia indywidualne, które mają na celu stymulację rozwoju poznawczego oraz modyfikację zachowania poprzez eliminację zachowań trudnych i wzmacnianie działań pozytywnie wpływających na współpracę dziecka z terapeutą. Często stosowana jest tu metoda behawioralna na bazie pozytywnych wspomnień, jedna z podstawowych metod edukacyjnych, stosowana głównie na początku terapii w celu wypracowania systemu kontaktu i nawiązania współpracy pomiędzy dzieckiem a terapeutą. Jest to doskonała metoda do ustrukturyzowania czynności dziecka, pokazania mu, co w danej chwili powinno zrobić, jak się zachować, jak zareagować prawidłowo w konkretnej sytuacji, pokazania mu, czego oczekuje od niego otoczenie. Bez wypracowania umiejętności współdziałania z terapeutą i wykonania na polecenie czynności celowych nie można wymagać od dziecka postępów edukacyjnych. 

Komunikacja alternatywna- metoda polegająca na nauce rekompensowania braku mowy czynnej mową zastępczą w postaci symboli, znaków, bitów, obrazków.
- PIKTOGRAMY- to system komunikacji znakowo -obrazkowej przeznaczony dla osób niemówiących lub mających problemy z werbalnym komunikowaniem się. Zasada konstrukcji znaków jest czarne tło i biała figura.Dodatkowo każdy znak jest opisany w postaci wyrazu określającego treść znaku.

Logopedia właściwa- terapia mająca na celu wywołania mowy werbalnej, doskonalenie jej i rozwijanie, bogacenie słownictwa biernego i czynnego, likwidację wad artykulacyjnych. Konsultacje logopedyczne polegają na wyjaśnieniu istoty zaburzenia, jakie ma dziecko. Podczas konsultacji przekazywane są zalecenia, jak należy  prowadzić terapię z dzieckiem w domu, a także materiały potrzebne do wykonania samodzielnych ćwiczeń w domu. Terapia logopedyczna dzieci niepełnosprawnych jest procesem długotrwałym, trudnym, wymagającym wielu ćwiczeń i powtórzeń. Terapia logopedyczna ma na celu przede wszystkim poprawę kompetencji komunikacyjnych( werbalnych i niewerbalnych) dzieci z autyzmem.  

Logorytmika- zajęcia grupowe, które mają na celu rozwijanie umiejętności sprawnego wykonania ruchu, a co za tym idzie, wyrabianie szybkiej orientacji w czasie i przestrzeni, poprawę koncentracji uwagi, stymulowanie do sprawnego myślenia, a także kształcenie takich cech charakteru, jak zdyscyplinowanie, porządek, aktywność, poczucie, odpowiedzialność, umiejętność współdziałania w grupie, usprawnienie narządów mowy. Logorytmika jest to jedna z metod stosowana w treningu komunikacji, oparta na rytmie muzycznym i tekstach słownych zestrajanych przez muzykę i łączonych z ruchami całego ciała. Naturalny i swobodny ruch, będący obok muzyki podstawowym motywem ćwiczeń, umożliwia realizację zajęć rytmicznych ze wszystkimi dziećmi, niezależnie od ich poziomu intelektualnego czy ruchowego oraz zdolności muzycznych. Zajęcia muzyczno-ruchowe mają za zadanie przede wszystkim uwrażliwienie dzieci na zjawiska wspólne dla muzyki i mowy, tj. rytm, melodię, tempo, dynamikę i barwy dźwięku. Ćwiczenia logorytmiczne są ważnym elementem w kierowaniu ruchową, elastyczną i społeczną aktywnością dzieci, co oznacza, że wraz z rozwojem ruchowym postępuje u nich rozwój sfery poznawczej i emocjonalnej, a także wykształcają się różne formy kontaktów społecznych. 

Grupowe Treningi Umiejętności Społecznych- cele ogólne zajęć to rozpoznanie problemów w zakresie umiejętności społecznych uczestników zajęć, pobudzenie motywacji uczestników do poszerzenia repertuaru właściwych zachowań społecznych, uświadamianie uczestnikom ich deficytów społecznych i aktywna praca nad nimi , zmiana zachowani na bardziej efektywne społecznie,przenoszenie uczonych umiejętności na sytuacje codzienne, które obejmuje nauka przestrzegania norm i zasad funkcjonowania w grupie. Trening ten jest priorytetowym treningiem dla osób z ZESPOŁEM ASPERGERA oraz WYSOKO FUNKCJONUJĄCYCH OSÓB Z AUTYZMEM. W trakcie zajęć pacjenci uczą się minimalizowania napięci, które pojawia się w różnorodnych sytuacjach społecznych, budowania pozytywnych relacji w grupie rówieśniczej oraz spędzenia czasu z kolegami.

Rodzinne treningi kompetencji społecznych- zajęcia, w których uczestniczą matki lub ojcowie wraz ze swoimi dziećmi.Pracują pod okiem moderatora, który wraz z rodzicami analizuje problemy w sferze komunikacji w danej rodzinie. Poprzez zestawy odpowiednio dobranych ćwiczeń eliminowane są kolejno dysfunkcje w sferze interakcji społecznych, sposobów porozumiewania się i współpracy pomiędzy poszczególnymi członkami danej rodziny.  

Grupowe zajęcia uspołeczniające- przeznaczone są dla niżej funkcjonujących dzieci z autyzmem.Maja na celu: rozwijanie kompetencji społecznych, integrację z rówieśnikami, rozwijanie samoświadomości społecznej pacjenta.Dzięki prowadzonym zajęciom następuje utrwalenie własnego obrazu dziecka jako jednostki społecznej, świadomości i właściwie korzystające z uzyskanych kompetencji interpersonalnych. 

Krąg sensoryczny- zajęcia grupowe mające na celu budzenie poczucie bezpieczeństwa, rytualizację jako przedsięwzięcie społeczne, poprawę i rozbudzenie umiejętności komunikacyjnych, usprawnienie wszystkich zmysłów; czucia, dotyku, węchu, smaku, wzroku, słuchu, tak by umożliwić dzieciom zintegrowane, wielozmysłowe  poznanie świata. Podstawą tworzenia programu Krąg jest świat przyrody- żywiołów, barw, zapachów, smaków, wrażeń dotykowych i termicznych. Każdej porze porze roku są przyporządkowane są właściwe jej atrybuty. 

Integracja sensoryczna- terapia, która ma na celu stymulacji współpracy pomiędzy poszczególnymi zmysłami pacjenta, likwidację zanurzeń prioproceptywnych, zaburzeń równowagi i poczucia ułożenia własnego ciała, leku przed wykonywaniem różnych czynności życiowych związanych z poruszeniem się w przestrzeni, ze zmianą płaszczyzn i poziomów.
SI wpływa na organizację dopływających do organizmu wrażeń, dzięki czemu są one wykorzystywane w celowym, zakończonym sukcesem działaniu. Terapia SI ma na celu wzmocnienie rozwojowych funkcji osób z autyzmem. Poprawiając integrację sensoryczną stymulujemy procesy nerwowe, leżące u podstaw tych umiejętności, a one pojawiają się w sposób naturalny jako konsekwencja poprawy funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego. 

Terapia manualna na bazie materiałów płynnych i sypkich - zajęcia te mają na celu przełamania oporów autysty w badaniu świata zewnętrznego poprzez dotyk. Autyści mają w większości przypadków duża nadwrażliwość czuciową w obrębie dłoni, co jak łatwo się domyślić bardzo utrudnia im funkcjonowanie. Stosuje się więc u nich metodę polegającą na przyzwyczajeniu dłoni do kontaktu z materiałem o różnej strukturze, płynności, temperaturze czy fakturze.

Muzykoterapia indywidualna- zajęcia prowadzone w odpowiednich warunkach: cichy pokój, bez klimatyzacji, oraz innych urządzeń, które mogą wydawać rozpraszające dźwięki. Gdy występuje nadwrażliwość słuchowa, często podczas snu, odpoczynku lub relaksu włączamy muzykę. Ma ona właściwości tonizujące. Dzięki temu dziecko nie słyszy otaczającego go świata, tylko spokojną, maskującą muzykę. Do tych dzieci mówi się szeptem, aby nie sprawić im bólu, nie działać nieprzyjemnymi bodźcami. Głośne mówienie niekiedy wprowadza je w zakłopotanie, powoduje lęk. Ciche porozumiewanie się ułatwia nawiązanie kontaktu,wzbudza w dziecku zaufanie. 

Terapia kreatywna- terapia sztuką, może przyczynić się do ekspansji, rozwoju, dojrzałości i stanowić siłę uzdrawiającą, gdzie jednostka ludzka kształtuje nowe jakościowo stosunki z otoczeniem. W wyniku tych procesów następuje rozwój osobowości jednostki i jego samorealizacji. Dlatego też zajęcia kreatywne mają szczególne znaczenie dla dzieci, które na stałe lub czasowo pozbawione są niezbędnych warunków do radosnego życia i pełnego, prawidłowego rozwoju.

Dogoterapia- jest jedną z metod wspomagających rehabilitację, wykorzystując psy w celu wieloprofilowego usprawnienia dzieci i dorosłych. Metodę dostosowuję się do indywidualnych możliwości i potrzeb dzieci, młodzieży lub dorosłych. Zajęcia z dogoterapii pomagają przełamać lęk przed zwierzętami i pogłębić kontakt z nimi poprzez podchodzenie do psa, głaskanie go i przytulanie się, ułatwiają też kształtowanie orientacji w schemacie własnego ciała, a także umożliwiają poznawanie budowy ciała zwierzęcia.

Equiterapia- to budowanie relacji poprzez kontakt z koniem. Pacjent poprzez zbliżenie do konia odbiera wiele bodźców; dotykowych, słuchowych, cieplnych i innych. Koń mobilizuje i nie nudzi- jest żywy i reaguje na otoczenie, wymaga od osoby niepełnosprawnej cały czas aktywności.  

Hipoterapia-przejażdżki konne- to zajęcia, które mają na celu zmniejszenie zaburzeń równowagi i poprawę reakcji obronnych, zwiększenie możliwości lokomocyjnych i zapewnienie kontaktu ze zwierzęciem i przyrodą, stymulację rozwoju psychoruchowego dziecka, w tym; poprawkę koordynacji wzrokowo ruchowej, orientacji przestrzennej oraz rozeznanie w schemacie własnego ciała, zwiększenie możliwości koncentracji uwagi i utrzymania zorganizowanej aktywności, zwiększenie motywacji do wykonania ćwiczeń,rozwijanie samodzielności, zwiększenie poczucia własnej wartosci.

 PAMIĘTAJMY  O NAJWAŻNIEJSZYM IM LEPIEJ DOSTOSUJEMY ODDZIAŁYWANIA DO POTRZEB I MOŻLIWOŚCI DZIECKA W DANYM MOMENCIE, IM WIĘCEJ CZASU MU POŚWIĘCIMY, IM LEPIEJ ZORGANIZUJEMY MU ZAJĘCIA W KAŻDYM DNIU JEGO ŻYCIA , IM WIĘCEJ ZAOFERUJEMY ZDROWEJ MIŁOŚCI, AKCEPTACJI ALE NIESTETY I KONSEKWENCJI W EGZEKWOWANIU TEGO, CO DZIECKO POWINNO ROBIĆ, TYM LEPSZE REZULTATY OSIĄGNIEMY.