Zaburzenia
sensoryczne w autyzmie – jak je należy rozumieć?
Zaburzenia
sensoryczne w autyzmie mogą dotyczyć wszystkich zmysłów
odbierających bodźce ze świata zewnętrznego i mogą się objawiać
w trzech postaciach: nadwrażliwości, nie do wrażliwości i białego
szumu. Jednak u każdego dziecka terapia jest o tyle trudna, gdyż
zaburzenia sensoryczne mogą być zmienne i przebiegać w zależności
od rodzaju zaburzeń sensorycznych. Ma to wpływ na funkcjonowanie
dziecka z autyzmem polegające na: zaburzeniach
percepcji, umiejętności bawienia się, uczenia,
zachowania, samoobsługi oraz zdolności ruchowych. Mają też
problemy z huśtaniem, skakaniem i bujaniem. Zaburzenia sensoryki
zmysłów mają negatywny wpływ na trzy sfery funkcjonowania dziecka
– tzw. triada diagnostyczna.
Między
innymi: opóźniają kształtowanie zdolności emocjonalnych,
społecznych, komunikacyjnych oraz rozwój fizyczny.
A. NADWRAŻLIWOŚĆ SENSORYCZNA - ZABURZENIE
DOTYCZY NADMIARU BODŹCÓW ODBIERANYCH PRZEZ MÓZG, BODŹCE ODBIERANE SĄ W SPOSÓB CHAOTYCZNY
Zmysł
wzroku
przykład wzoru. Mózg człowieka neurotypowego będzie odbierał wzór np. na ścianie jako uporządkowany. Mózg człowieka z autyzmem będzie odbierał go jako chaos i sprawiał mu przykre doznania, lub będzie miał światłowstręt. Innymi objawami zewnętrznymi będzie:
-
unikanie oświetlenia jarzeniowego,
-
unikanie blasku słońca,
-
mrużenie oczu, zamykanie oczu pod wpływem światła,
-
niechęć do przeglądania w lustrze,
-
spoglądanie przez szkło oraz małe dziurki,
-
przyglądanie się drobnym pyłkom kurzu, punkcikom i elementom,
-
fascynacja wirującymi przedmiotami,
-
przyglądanie się kropli śliny, którą na przykład rozciągają
między palcami.
Zmysł
słuchu
dla osoby z autyzmem, nadwrażliwość zmysłu słuchu będzie związana ze zbyt intensywnymi bodźcami dźwiękowymi. Człowiek neurotypowy będzie te same dźwięki odbierał jako normalne i niedokuczliwe. Zauważalnymi objawami w przypadku nadwrażliwości zmysłu słuchu będzie:
-
zatykanie uszu,
-
uciekanie od niespodziewanych dźwięków i hałasu,
-
lęk przed tłumami ludzi i ruchem ulicznym,
-
strach przed burzą, silnymi opadami deszczu, wiatrem oraz szumem
fal,
-
unikanie dotyku i mycia uszu,
-
strach przed zwierzętami np. szczekającym psem,
-
słyszenie dźwięków z dużej odległości,
-
protest przy strzyżeniu włosów - dźwięk maszynki jest dla nich
nie do zniesienia.
Zmysł
węchu
dla człowieka z autyzmem np. delikatny zapach perfum będzie przykry i zbyt intensywny. Dla człowieka neurotypowego będzie delikatny i przyjemny. Widocznymi objawami w przypadku nadwrażliwości zmysłu węchu będzie:
-
torsje i mdłości w przypadku silnego zapachu,
-
wyczuwanie różnych zapachów z dużej odległości,
-
unikanie potraw o mocnym zapachu,
-
wyczuwanie przez długi czas zapachu osób, które dawno wyszły z
pomieszczenia,
-
niechęć noszenia ubrań wypranych w niektórych środkach piorących
o silnym, drażniącym ich zapachu,
Zmysł
smaku
dla człowieka z autyzmem pokarmy które mają stałą konsystencję lub są gęste, będą sprawiały ból przy konsumpcji, dlatego objawem będzie wybiórczość pokarmowa i wiele potraw pozostanie nie tkniętych na rzecz nawet płynnych i wodnistych. Widocznymi objawami w nadwrażliwości zmysłu smaku będzie:
-
preferowanie tylko potraw o określonym smaku i konsystencji,
-
często są niejadkami i potrafią nie przyjmować pokarmu nawet
przez dwa tygodnie,
-
nudności reakcją na wyrazisty, mocny smak
-
częste wypluwanie jedzenia.
Zmysł
dotyku
w przypadku nadwrażliwości zmysłu dotyku dla człowieka z autyzmem, dotyk będzie sprawiał mu ból. A częstymi objawami będą:
-
krzyk podczas mycia, obcinania włosów i czesania,
-
unikanie szorstkich i sztywnych ubrań oraz ciasnych ciuchów,
-
unikanie fizycznego kontaktu,
-
zła reakcja na zmianę ciśnienia i temperatury,
-
protest przy obcinaniu paznokci.
Zmysł równowagi
(układ przedsionkowy)– (błędnik
i jądra
przedsionkowe w
pniu mózgu)
znajduje się w uchu wewnętrznym człowieka i wg
założeń Integracji Sensorycznej stanowi ramę do stymulacji innych
zmysłów, gdyż inne rodzaje doznań sensorycznych są przetwarzane
w odniesieniu do układu
przedsionkowego.
-
lęk przed odrywaniem nóg od podłogi,
-
szuranie nogami,
-
występowanie choroby lokomocyjnej,
-
lęk przed chodzeniem do tyłu i ruchami obrotowymi,
-
lęk przed wysokością i upadkiem,
-
strach przed zeskakiwaniem, chodzeniem po murach i krawężnikach,
wspinaniem się,
-
trzymanie się poręczy w trakcie wchodzenia i schodzenia ze schodów,
-
strach przed gwałtownym hamowaniem lub skręcaniem samochodu,
-
niechęć do zabaw na trampolinie, zjeżdżali i huśtawek,
Propriocepcja (kinestezja,
zmysł kinestetyczny, czucie
głębokie)
zmysł orientacji ułożenia
części własnego ciała. Receptory tego zmysłu (proprioreceptory)
ulokowane są w mięśniach i ścięgnach. Dostarczają mózgowi
informacji o tonusie mięśniowym.
- chaotyczne
i niekontrolowane ruchy,
-
domaganie się mocnego ucisku,
-
tendencje do szczypania i gryzienia siebie i innych,
-
niszczenie różnych przedmiotów oraz zabawek wynikający z braku
kontroli nad własnym dotykiem,
-
słaba precyzja ruchu rąk
B. NIE DO WRAŻLIWOŚĆ SENSORYCZNA - ZABURZENIE DOTYCZY NIEDOBORU BODŹCÓW ODBIERANYCH PRZEZ MÓZG.
Zmysł
wzroku
człowiek z autyzmem będzie odbierał bodźce wzrokowe jako niedostateczne i z ograniczonym polem widzenia. A widoczne objawy to:
-
wpatrywanie się w słońce i inne źródła światła,
-
fascynacja rogami, krawędziami i przesuwanie po nich zabawek,
-
manipulowanie, obracanie zabawkami przed oczami,
-
zainteresowanie świecącymi, błyszczącymi przedmiotami oraz
lustrami,
-
machanie rękami przed oczami,
-
rzucają przedmioty jednocześnie oglądając jak spadają.
Zmysł
słuchu
w nie do wrażliwości zmysłu słuchu, człowiek z autyzmem będzie odbierał bodźce słuchowe jako słabo słyszalne. Widoczne objawy to:
-
trzaskanie drzwiami i rzucanie przedmiotami,
-
wydawanie głośnych dźwięków,
-
przykładanie do ucha wibrujących przedmiotów np. masażer
elektryczny,
-
wsłuchiwanie się w dźwięki wydawane przez pralkę, odkurzacz,
suszarkę i spłuczkę toaletową
-
wsłuchiwanie się w hałas np. hałas uliczny,
-
opukiwanie różnych przedmiotów.
Zmysł
węchu
człowiek z autyzmem będzie odbierał węch jako prawie niewyczuwalny. Objawy nie do wrażliwości zmysłu węchu to:
-
szukanie silnego bodźca zapachowego,
-
chęć przebywania w towarzystwie bardzo silnych, znajomych im
zapachów,
-
obwąchiwanie przedmiotów i ludzi,
-
smarowanie siebie i przedmiotów własnymi wydzielinami (np.
ślinienie rąk, rozcieranie śliny na zabawkach),
-
zabawa moczem i rozmazywanie kału,
Zmysł
smaku
w przypadku nie do wrażliwości zmysłu smaku, człowiek z autyzmem będzie odbierał smak jako prawie niewyczuwalny a objawem tego będzie:
-
wkładanie wszystkiego do ust,
-
jedzenie rzeczy i produktów niejadalnych,
-
brak ulubionych smaków (zazwyczaj jedzą wszystko).
Zmysł
dotyku
w przypadku nie do wrażliwości zmysłu dotyku, człowiek z
autyzmem dotyku nie będzie prawie wyczuwał. Objawami będą:
-
dążenie do mocnego kontaktu fizycznego,
-
uderzanie głową lub kończynami w twardą powierzchnię np. ścianę,
-
zaciskanie dłoni,
-
gryzienie się,
-
drapanie ciała,
-
tarcie dłoni o różne powierzchnie,
-
nie dopuszczają do zagojenia się rany ciągle ja rozdrapując
Zmysł
równowagi (układ przedsionkowy)
-
wzmożona potrzeba ruchu,
-
obniżone napięcie mięśniowe,
-
utrzymywanie nieprawidłowej postawy ciała,
-
częste potykanie się,
-
zaburzenie równowagi,
-
trudności w prawidłowym odbieraniu i przetwarzaniu bodźców
słuchowych oraz wzrokowych,
-
uwielbiają huśtawki, zjeżdżalnie, trampolinę
C. BIAŁY SZUM -ZABURZENIE ZWIĄZANE Z ODBIOREM BODŹCÓW PRZEZ MÓZG, KTÓRE BĘDĄ Z NIEKSZTAŁCONE.
Zmysł
wzroku
dla osoby z autyzmem zaburzenie będzie się objawiało
jako efekt starego telewizora odłączonego od anteny. Objawami
białego szumu będą:
-
widoczne rozszerzenie źrenic,
-
patrzenie „przez” przedmioty i ludzi (nieobecny wzrok),
-
dotykanie, mocne tarcie oczu.
Zmysł
słuchu
mózg człowieka z autyzmem będzie odbierał dźwięki
jako zniekształcone
-
wsłuchują się w bicie swojego serca, prace układu trawiennego i
własny oddech,
-
uderzanie rękami w głowę,
-
uderzanie głowa w różne powierzchnie,
-
stałe wytwarzanie i wsłuchiwanie się w dźwięki wydawane przez
siebie.
Zmysł
węchu
człowiek z autyzmem będzie węch odbierał jako
zniekształcony. Objawami są:
-
wkładanie drobnych elementów do nosa,
-
ciągłe odczuwanie jakiegoś nieokreślonego zapachu,
-
niepokój i złość podczas choroby wywołany zatkaniem nosa,
Zmysł
smaku
człowiek z autyzmem będzie odbierał smak jako:
-
ciągłe odczuwanie w ustach jakiegoś smaku,
-
ssanie własnego policzka, warg, języka .
Zmysł
dotyku
człowiek z autyzmem będzie odbierał dotyk jako
nieprzyjemny i problemem będzie:
-
problem z określeniem źródła pochodzenia danego bodźca - z
zewnątrz czy z własnego ciała,
-
pojawianie się „gęsiej skórki” na całym ciele bez widocznego
powodu,
Mojego bloga przede wszystkim piszę sama ale zapraszam znajomych do pomocy, zawsze będę informować was o tym.
Autorem tego postu jest Wiktor Wierzbicki .😉😉😉DZIĘKUJE :)
Autorem tego postu jest Wiktor Wierzbicki .😉😉😉DZIĘKUJE :)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz